Rondgang
‘Het huis in rouw’

Op 11 april 1921 sterft Auguste Victoria, de laatste keizerin van Duitsland, in Huis Doorn. In haar rustkamer ontstaat een zee van boeketten en bloemenkransen. De eerste dagen ligt zij opgebaard in haar rustkamer. Op 13 april wordt zij naar een zinken binnenkist overgeplaatst. Drie dagen later, op 16 april, wordt zij naar beneden gedragen. Haar kist komt in de eetkamer te staan.

In haar testament heeft ze bepaald dat ze in Duitsland bijgezet wil worden. Op 17 april vindt in de eetkamer van Huis Doorn een afscheidsdienst plaats. Na de dienst wordt de kist door acht bedienden naar buiten wordt gedragen en op een auto geplaatst. Via de zijpoort wordt Auguste Victoria naar station Maarn gereden. Daar staat een trein klaar die haar de volgende dag naar Potsdam zal brengen. Daar wordt zij bijgezet in de familiekapel. De belangstelling voor de uitvaart is groot. Het aantal liefdadigheidsverenigingen – waarvan de oprichting op de keizerin teruggaat of waarvan zij beschermvrouwe is – dat aan de bijzetting wil deelnemen is enorm. Om alle personen niet teleur te stellen worden er ook toeschouwerskaarten voor langs de route uitgereikt.

Maar haar man kan niet bij haar uitvaart aanwezig zijn. Zelf sterft hij 20 jaar later, in juni 1941. Hun dood en de rouw die erop volgt, geven een uniek inkijkje in de rouwcultuur van de negentiende eeuw. Hoe ging men toen om met de dood?
En hoe rouwde de keizer in ballingschap?

Auguste Victoria’s dood is een interessante gebeurtenis voor de roddelpers, een fenomeen dat in die tijd ontstaat. Een filmoperateur probeert de uitvaart van de ex-keizerin achter een hek te filmen.
Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

De tentoonstelling ‘Rouw. Van keizerin tot corona’ is een tijdreis naar Huis Doorn van honderd jaar geleden. In de negentiende en het begin van de twintigste eeuw is de dood veel zichtbaarder in het dagelijks leven. Iemand die rouwt, draagt speciale rouwkleding en rouwsieraden. Ook wordt de inrichting van het huis erop aangepast. Er is een strenge etiquette voor rouw. Wie daarvan afwijkt, begaat een sociale blunder.

Om de authenticiteit van het huis geen geweld aan te doen zijn de tentoonstellingsteksten in dit boekje opgenomen. Achterin het boekje bevinden zich twee plattegronden waarmee u een rondgang door het huis kunt maken. In zes essays belichten zeven specialisten het thema ‘rouw’ vanuit verschillende invalshoeken. De publicatie sluit af met foto’s en teksten over twaalf hedendaagse rouwjurken, gemaakt door studenten van ArtEZ, Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem.

De rouwtrein komt aan in Duitsland op het station van Elten. Hoogwaardigheidsbekleders wachten de trein op.
Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Het Leven/Fotograaf onbekend

In Potsdam loopt een rouwstoet met de baar van Auguste Victoria naar de Antikentempel voor de bijzetting van de ex-keizerin. De stoet bestaat uit familieleden, militairen en geestelijken.
Collectie Museum Huis Doorn, HuDF-0233 & HuDF-0142