August-Wilhelm

August Wilhelm in zijn atelier, 1927

Prins August Wilhelm wordt binnen de familie Hohenzollern ook wel ‘der Künstler’ genoemd vanwege zijn voorliefde voor de schilderkunst en muziek.

Scherl/Süddeutsche Zeitung Photo

Prins August-Wilhelm (1887 – 1949), de vierde zoon van keizer Wilhelm II, speelt van alle leden van de voormalige keizerlijke familie de meest actieve en publieke rol binnen Hitlers nationaalsocialistische partij. In zijn zoektocht naar kameraadschap en erkenning sluit hij zich in 1927 aan bij de Stahlhelm, Bund der Frontsoldaten. Met de leden van de Stahlhelm deelt hij de afkeer van de Republiek van Weimar en de voor Duitsland vernederende bepalingen van het Verdrag van Versailles.

Via Hermann Göring, die hij nog uit de Eerste Wereldoorlog kent, komt de prins eind jaren twintig in contact met hooggeplaatste nazi’s. Zijn lidmaatschap van de NSDAP vanaf 1 april 1930 is voor de nationaalsocialisten belangrijk: zij hopen via hem monarchisten en de ‘oude’ adel voor de partij te kunnen enthousiasmeren. Auwi verwerft binnen de partij snel een prominente positie en spreekt als Reichsredner op diverse massabijeenkomsten.

Na Hitlers machtsovername wordt hij echter geleidelijk op een zijspoor gezet, hoewel zijn promotie tot SA-Obergruppenführer in 1938 en het verkrijgen van het Goldenes Partei Abzeichen in januari 1939 aanvankelijk nog anders doen vermoeden. Maar als hij zich in 1942 negatief uitlaat over Joseph Goebbels, krijgt Auwi een spreekverbod opgelegd. Hij leeft vanaf dan noodgedwongen een teruggetrokken bestaan in zijn villa in Potsdam.

August Wilhelm treedt op als Volksredner tijdens een massabijeenkomst van de NSDAP in het Sportpalast in Berlijn, 24 februari 1932

Collectie NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, Amsterdam

Spotprent van August Wilhelm als Volksredner.
De prins staat voor een portret van zijn vader, keizer Wilhelm II. Tijdschrift ‘Der Wahre Jacob’, 1932

Collectie Herzogin Anna Amalia Bibliothek, Weimar

ꜛ Minister van Volksvoorlichting en Propaganda Joseph Goebbels (midden), August Wilhelm (rechts), Karl Ernst (links) en overige leden van de SA verlaten de Berliner Dom na een bijeenkomst ter gelegenheid van de verjaardag van Adolf Hitler, 20 april 1933

Scherl/Süddeutsche Zeitung Photo

ꜛ August Wilhelm brengt de Hitlergroet tijdens een boksavond in het Sportpalast in Berlijn. Links van de prins staat Hans von Tschammer und Osten (Reichssportführer). Rechts bevinden zich de Italiaanse ambassadeur Vittorio Cerutti en Karl Ernst (leider van de SA groep Berlijn-Brandenburg)

Scherl/Süddeutsche Zeitung Photo

ꜛ August Wilhelm is in gezelschap van Adolf Hitler en Joseph Goebbels onderweg naar een herdenkingsbijeenkomst bij het graf van de in 1930 vermoorde SA-officier Horst Wessel op de St. Nikolai begraafplaats in Berlijn, 22 januari 1933

Nationaal Archief Polen, Warschau

ꜛ August Wilhelm tijdens een hoorzitting van de ‘Spruchkammer’ in het interneringskamp in Ludwigsburg, 13 mei 1948

De prins verklaart dat hij geen actieve rol binnen de nationaalsocialistische partij heeft gespeeld. Als verdediging worden documenten gepresenteerd waaruit zou blijken dat hij tijdens de Nacht van de Lange Messen door de Gestapo zou worden doodgeschoten. De prins wordt veroordeeld tot een straf van tweeënhalf jaar werkkamp en een inbeslagname van zijn eigendommen tot 40 procent.

SZ Photo/Süddeutsche Zeitung Photo

‘De enige echte activist binnen de partij was prins August Wilhelm…’
Voormalig SS generaal Karl Wolff, 18 september 1947