{"id":90,"date":"2023-01-09T14:07:11","date_gmt":"2023-01-09T13:07:11","guid":{"rendered":"https:\/\/huisdoorn.anticipate.nl\/rouw\/?page_id=90"},"modified":"2023-01-17T09:46:29","modified_gmt":"2023-01-17T08:46:29","slug":"een-bakkie-troost-eten-en-de-dood","status":"publish","type":"page","link":"https:\/\/huisdoorn.anticipate.nl\/rouw\/artikelen\/een-bakkie-troost-eten-en-de-dood\/","title":{"rendered":"Een bakkie troost: eten en de dood"},"content":{"rendered":"[et_pb_section fb_built=”1″ _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” background_image=”https:\/\/huisdoorn.anticipate.nl\/rouw\/wp-content\/uploads\/sites\/2\/2023\/01\/achtergrond-rouw-15-1.jpg” custom_padding=”||0px||false|false” hover_enabled=”0″ global_colors_info=”{}” title_text=”achtergrond-rouw-15″ sticky_enabled=”0″][et_pb_row custom_padding_last_edited=”on|phone” _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” background_color=”#4f4137″ width_tablet=”” width_phone=”90%” width_last_edited=”on|phone” custom_padding=”50px|50px|0px|50px|false|true” custom_padding_tablet=”50px|50px|0px|50px|false|true” custom_padding_phone=”30px|30px|0px|30px|false|true” global_colors_info=”{}”][et_pb_column type=”4_4″ _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” global_colors_info=”{}”][et_pb_text _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” header_font=”|700|on||||||” background_layout=”dark” global_colors_info=”{}”]
Samen met familie, vrienden en buren, ging je in het zwart gekleed naar de uitvaart. De naaste familieleden droegen maandenlang nog een zwarte rouwband, zodat voor iedereen duidelijk was dat je rouwde. Kinderen droegen vaak een gebreid blauw rouwbandje.<\/p>\n
Tegenwoordig worden overledenen niet thuis opgebaard, maar in het ziekenhuis of uitvaartcentrum. De organisatie rondom rouwen wordt nu meestal in handen van professionals gegeven en de buren hebben niet zo\u2019n belangrijke rol.
Polissen om je begrafenis te kunnen betalen worden al bij je geboorte gesloten. Er is een lokale begrafenisondernemer waar alle details mee besproken worden. Familieleden komen op afgesproken tijden en gaan daarna weer naar hun eigen huis. Reizen is makkelijker en korter. Familie blijft niet eten en de traditie van het groeve maal is verdwenen. Daarvoor in de plaats drinken we koffie of thee met een rouwbeschuit, krakeling, pleverkoek of een plakje cake. Maar ook deze zoete koeken hebben een geschiedenis.<\/p>\n
Eeuwen geleden werd er al een koek (een stevig soort cake) gebakken. Voordat de overledene naar zijn laatste gang (de uitvaart) werd gebracht kreeg iedere aanwezige een stuk van deze koek. Ook werden er in de kist enkele koekkruimels als grafgift gestrooid. Door het gezamenlijk eten van deze koek droeg iedereen de geest van de overleden met zich mee.<\/p>\n
Vele soorten koek stonden op een rouwtafel, zoals de krakeling. Deze staat symbool voor het eeuwige leven. Een krakeling heeft geen begin of einde maar gaat alsmaar door. In Duitsland waren het vaak de brosse zoete soeskrakelingen, bestrooid met greinsuiker (suiker met een grove korrel). In katholieke streken waren deze krakelingen met zout bestrooid. Zout staat symbool voor tranen, het bittere op aarde.<\/p>\n
Zowel in Duitsland als in Nederland was men altijd al dol op suiker. Suiker werd als troostend medicijn gebruikt, vooral bij begrafenissen. Er waren bijvoorbeeld grote brokken zwarte kandij (klonten suiker) voor in de kommen van het rouwservies. Traditioneel kwam er vaak een poffert op tafel. Die poffert was rijkelijk gevuld met vruchten, gekonfijt in suikerstroop.<\/p>\n
Een poffert was gemakkelijk te bakken in een pan op de kachel, maar kon natuurlijk ook bij de bakker gekocht worden. Een dorp had vaak meerdere bakkers. De naaste buren hadden de taak voor een rouwmaaltijd te zorgen en bestelden ook s\u00fbkerb\u00f4le met grote stukken meegebakken suikerbrokken bij de dichtstbijzijnde bakkers. Het zoete van de suiker verzachtte het rouwen van het leven.<\/p>\n
Een ander bekend voedingsmiddel dat vaak genuttigd wordt bij uitvaarten is koffie. Koffie is een van de populairste dranken ter wereld. Sinds de introductie in de westerse wereld wordt koffie door alle lagen van de samenleving gedronken, ook bij de uitvaart. Niet voor niets noemen we een kopje koffie in Nederland ook wel \u2018een bakje troost\u2019 of \u2018een bakje pleur\u2019 (een kopje tranen, van het Franse werkwoord: pleurer, huilen). Beide bijnamen zijn nauw verwant aan troost en verdriet. Ook werden er vaak bij een overledene koffiebonen onder het ledikant gelegd om de geur in de kamer fris te houden.<\/p>\n
De dood en eten zijn met elkaar verweven als een krakeling. Eten is dan ook meer dan voeding. Het brengt mensen samen, helpt omgaan met de dood en brengt troost.<\/p>[\/et_pb_text][\/et_pb_column][\/et_pb_row][\/et_pb_section][et_pb_section fb_built=”1″ _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” background_image=”https:\/\/huisdoorn.anticipate.nl\/rouw\/wp-content\/uploads\/sites\/2\/2023\/01\/achtergrond-rouw-15-1.jpg” custom_padding=”0px||0px||true|false” hover_enabled=”0″ global_colors_info=”{}” title_text=”achtergrond-rouw-15″ background_position=”top_center” sticky_enabled=”0″][et_pb_row custom_padding_last_edited=”on|desktop” _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” background_color=”#FFFFFF” width_tablet=”” width_phone=”90%” width_last_edited=”on|phone” custom_padding=”20px|50px|50px|50px|false|true” custom_padding_tablet=”20px|50px|50px|50px|false|true” custom_padding_phone=”20px|30px|30px|30px|false|true” global_colors_info=”{}”][et_pb_column type=”4_4″ _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” global_colors_info=”{}”][et_pb_text _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” background_enable_color=”off” global_colors_info=”{}”]Ook de familie Fortuyn werd geconfronteerd met het \u2018weggooi- bewaardilemma\u2019. Zo werd bijvoorbeeld besloten om de knuffeldieren, alles bij elkaar een zeecontainer vol, niet weg te gooien maar deze te doneren aan \u2018derde-wereldkinderen\u2019. De werkelijkheid bleek hier echter weerbarstig, want hoe zou dat georganiseerd moeten worden? Aan welke kinderen zou dan moeten worden gedacht? Bovendien moeten verregende en beschimmelde knuffels ook voor kinderen in de derde wereld eerst schoongemaakt en gedesinfecteerd worden. Een jaar na Fortuyns dood was zowel voor de knuffels als voor het andere herdenkingsmateriaal nog geen bestemming gevonden. De familie besloot om de brieven en andere documenten aan Fortuyn mee te geven in zijn graf op de begraafplaats bij zijn huis in Itali\u00eb. Uiteindelijk is dit niet gebeurd omdat het Meertens Instituut belangstelling toonde voor de brieven, kaarten en een (klein) gedeelte van de andere objecten. Conservering van dit herdenkingsmateriaal voor toekomstig onderzoek en mogelijk museaal gebruik opende de weg voor het weggooien van dat deel wat het moeilijkst te bewaren was: de knuffels .\nDe voorbeelden laten zien dat herdenkingsmateriaal een speciale behandeling afdwingt, dat kan een rituele behandeling zijn (\u2018begraven met het slachtoffer\u2019), bestemmen voor een goed doel (\u2018kinderen in de derde wereld\u2019), of een bestemming als onderzoeksmateriaal en erfgoed bij een erkende instelling (Meertens Instituut). Herdenkingsmateriaal is daarmee een vorm van \u2018heilig afval\u2019. De morele en emotionele waarden die aan de materie een welhaast sacrale lading lijken te geven dwingen overheden, familieleden en andere betrokkenen om hun selecties te motiveren, maar ook om zich op gepaste wijze te ontdoen van dat deel van het materiaal dat door hun keuzes de status \u2018afval\u2019 heeft gekregen.\nUit het verzoek van het Ministerie van Veiligheid en Justitie aan de burgermeester van Hilversum, Piet Broertjes \u2013 hij was indertijd belast met het vinden van een gepaste bestemming voor het herdenkingsmateriaal van de MH17 ramp \u2013 om\neen Nationaal Knuffelprotocol te ontwikkelen, blijkt hoe belangrijk het wordt gevonden dat hierbij de juiste keuzes worden gemaakt. Ook toen was het lastig om een goede bestemming voor de grote hoeveelheden knuffels te vinden. In dit geval was er voldoende geld om de knuffels schoon te laten maken en te desinfecteren. De duizenden knuffels kregen eerst een rituele herbestemming: in 2015 vormden zij tezamen een herdenkingsmuur tijdens de eerste herdenking van de ramp.\nDe uiteindelijke bestemming werd gevonden bij de stichting \u2018Geef een knuffel\u2019, een organisatie die zich inzet voor onderzoek naar taaislijmziekte en knuffels uitdeelt aan kinderen die extra aandacht behoeven omdat ze ziek zijn of in een opvanghuis zitten. De kinderen mogen echter nooit weten waar hun knuffel vandaan komt. Schoonmaken en herbestemmen als gift zijn dus handelingen waarmee \u2018heilig afval\u2019 weer \u2018gewoon speelgoed voor kinderen\u2019 kan worden.\nTot dusver lijkt het er echter op dat herdenkingsmateriaal dat goed bewaarbaar is, althans in elk geval een deel daarvan, een nieuwe status als erfgoed krijgt. Overheden, archieven, musea en onderzoeksinstituten zijn de belangrijkste spelers in het maken van deze recente vorm van erfgoed. Het Rijksmuseum bezit een bescheiden collectie tekeningen, brieven en objecten die op de herdenkingsplek voor Theo van Gogh in de Linnaeusstraat zijn achtergelaten, zoals een Pim Fortuyn-vlag en een filmblik waarop een sigarettenpeuk en een krantenknipsel met een foto van Van Gogh zijn geplakt.[\/et_pb_text][et_pb_text _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” text_font_size=”14px” text_line_height=”1.8em” background_enable_color=”off” text_orientation=”right” global_colors_info=”{}”]
Rouw servies met blauw maanzaad poffert.<\/span><\/p>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>[\/et_pb_text][\/et_pb_column][\/et_pb_row][\/et_pb_section][et_pb_section fb_built=”1″ custom_padding_last_edited=”on|phone” _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” background_image=”https:\/\/huisdoorn.anticipate.nl\/rouw\/wp-content\/uploads\/sites\/2\/2023\/01\/achtergrond-rouw-15-1.jpg” custom_padding=”0px||50px||false|false” custom_padding_tablet=”0px||50px||false|false” custom_padding_phone=”0px||50px||false|false” hover_enabled=”0″ global_colors_info=”{}” title_text=”achtergrond-rouw-15″ background_position=”top_center” sticky_enabled=”0″][et_pb_row custom_padding_last_edited=”on|desktop” _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” background_color=”#FFFFFF” width_tablet=”” width_phone=”90%” width_last_edited=”on|phone” custom_padding=”0px|0px|0px|0px|true|false” custom_padding_tablet=”0px|50px|0px|50px|true|true” custom_padding_phone=”0px|30px|0px|30px|false|true” global_colors_info=”{}”][et_pb_column type=”4_4″ _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” global_colors_info=”{}”][et_pb_image src=”https:\/\/huisdoorn.anticipate.nl\/rouw\/wp-content\/uploads\/sites\/2\/2023\/01\/75-Rouw-servies-met-blauw-maanzaad-poffert.jpg” title_text=”Rouw – A5 staand – 148×210 mm – Binnenwerk _ extra marge lijmkan” align=”center” force_fullwidth=”on” _builder_version=”4.19.4″ _module_preset=”default” global_colors_info=”{}”][\/et_pb_image][\/et_pb_column][\/et_pb_row][\/et_pb_section]